Dünya Ekonomik Forumu’nun (WEF) raporuna nazaran, 2025-2030 ortasında 92 milyon işin yok olması 170 milyon yeni iş alanının ortaya çıkması bekleniyor.
Yapay zeka ve otomasyon, beyaz ve mavi yaka meslekleri dönüştürürken; iklim değişikliğiyle gayret, fosil yakıt bölümlerini geriye itiyor. Tarım, zanaatkarlık ve klasik el sanatları ise dijitalleşme karşısında süratle eriyor.
Teknolojik gelişmeler ve yeşil dönüşümle birlikte otomasyon, dijitalleşme ve sürdürülebilirlik odaklı siyasetler, gişe görevliliğinden çobanlığa, kasiyerlikten kömür madenciliğine, montaj işçiliğinden zanaatkarlığa, çiftçilikten sarraflığa kadar birçok klâsik meslek kısmının ortadan kalkmasına neden oluyor.
BEYAZ YAKA VE MAVİ YAKA MESLEKLERİ GERİ PLANA İTİLİYOR
Otomasyon ve yapay zeka alanındaki gelişmeler beyaz ve mavi yaka meslekleri geri plana iterken iklim değişikliğiyle gayret bağlamında yeşil dönüşüm ise fosil yakıt temelli iş alanlarını derinden sarsıyor.
Dijitalleşme el sanatları ve zanaatkarlıkla alakalı meslekleri tehdit ederken klâsik çiftçilik ve çobanlık üzere işlerin yerini, akıllı tarım sistemleri alıyor.
92 MİLYON İŞİN YOK OLMASI BEKLENİYOR
“2025 Mesleklerin Geleceği” raporu, teknolojik gelişmeler, yeşil dönüşüm, ömür maliyetleri ve demografik değişimlerin, 2025-2030 yıllarında global iş gücü üzerinde derin tesirlere sebep olacağını ortaya koydu.
Bu 5 yıllık devirde, 170 milyon yeni iş alanı ortaya çıkarken yaklaşık 92 milyon işin yok olacağı iddia ediliyor.
Küresel olarak mesleklerin yaklaşık yüzde 22’sinin ya değişime uğrayacağı ya da büsbütün ortadan kalkacağı öngörülüyor.
TEKNOLOJİ İNSANLARIN YERİNİ ALIYOR
Dijitalleşme, yapay zeka, bilgi sürece, robotik, otomasyon, güç üretimi, depolaması ve dağıtımı üzere teknolojilerdeki ilerlemeler kimi mesleklerin süratle büyümesine, kimilerininse süratle kaybolmasına yol açıyor.
KAYBOLACAK MESLEKLER
Banka gişe vazifelisi, müşteri temsilciliği, muhasebecilik, data giriş memurluğu, kasiyerlik üzere meslekler yapay zeka dayanaklı yazılımlar tarafından ikame edilirken, üretim çizgilerinde çalışan montaj personelleri, paketleyiciler ve depo vazifelileri de robotik sistemler karşısında işlerini kaybediyor.
Yapay zeka alanında yaşanan son gelişmelerden evvel yok olma riski taşıyan işlerin çoklukla data girişi ya da montaj işi üzere rutin ve tekrarlayan misyonları kapsadığını söyleyen Leopold, artık bu listeye grafik tasarımı üzere mesleklerin de eklendiğine işaret etti.
EN SÜRATLİ BÜYÜYEN MESLEK GRUPLARI
WEF İş Fiyatları ve İstihdam Oluşturma Başkanı Till Leopold, kaybolan ve yükselen mesleklere ait açıklamalarda bulundu. Leopold, finansal teknoloji mühendisleri, yazılımcılar, büyük bilgi, yapay zeka ve siber güvenlik uzmanlarının en süratli büyüyen meslek kümeleri ortasında yer aldığını belirtti.
Leopold, “Dönüşümden etkilenen mesleklerin ‘modasının geçtiğini’ söylemek yerine, maharetlerin ve vazife içeriklerinin süratle değiştiğini söylemek daha gerçek olur.” değerlendirmesinde bulundu.
DİJİTALLEŞME KLÂSİK MESLEKLERİ ETKİLİYOR
Akıllı tarım teknolojileri, klasik çobanlık ve çiftçilik mesleklerini tehdit ederken otomatik sulama sistemleri, sensörlü verimlilik takibi ve dron kullanımı, tarımda insan gücüne olan muhtaçlığı azaltıyor.
Dijitalleşme, birebir vakitte el sanatları ve zanaatkarlık alanlarındaki mesleklerin de giderek kıymetinin azalmasına sebep oluyor.
3D yazıcılar, çevrim içi pazar yerleri ve seri üretim teknolojileri, ustalık gerektiren meslekleri rekabetin dışına itiyor.
SARRAFLIK
Geleneksel kitap tamirciliği, sarraflık, ayakkabıcılık, terzilik, bakırcılık üzere zanaat kolları, hem seri üretim eserlerin hem de e-ticaret platformlarının baskısı sebebiyle yok olmaya başlıyor.
Öte yandan Leopold, zanaatkarlık işlerinin beşerler tarafından hala pahalı görüldüğünü söz etti.
YEŞİL DÖNÜŞÜM KÖMÜR VE PETROL İŞÇİLİĞİNİ YOK EDİYOR
İklim değişikliğiyle çaba kapsamında, yüksek karbon emisyonuna neden olan bölümlerde kömür madenciliği ve petrol personelliği üzere meslekler büyük daralma yaşıyor.
Avustralya, Almanya üzere ülkeler, kömür madenlerini azaltma takvimlerini açıklarken bu bölümlerde çalışan binlerce personel, yine istihdam programlarına yönlendiriliyor.
Till Leopold, sürdürülebilirlik ve pak güce yönelik uygulamaların tesiriyle elektrikli araç uzmanlığının yanı sıra yenilenebilir güç ve etraf mühendisliği ya da teknisyenliği üzere mesleklere olan talebin artacağını belirtti.
DEMOGRAFİK FAKTÖRLER SIHHAT VE EĞİTİME OLAN TALEBİ ARTIRIYOR
Gelecekte yükselecek mesleklerin birçoklarının aslında “fütüristik” olmadığına dikkati çeken Leopold, yaşlanan nüfusun büyümesi sebebiyle hemşire, sosyal hizmet, kişisel bakım ve danışmanlık uzmanı üzere mesleklere olan muhtaçlığın artacağını vurguladı.
TESLİMAT SÜRÜCÜLERİ ARTIYOR
Leopold, bilhassa birinci ve ortaokul öğretmenleri için durumların genişleyeceğini aktararak ayrıyeten “Tarım ve inşaat personelleri, teslimat sürücüleri ve satış elemanları üzere önde gelen mesleklerde değerli artışlar öngörülmektedir.” dedi.
Yüksek gelirli ülkelerde iş gücünün yaşlanıp azaldığını lakin gelişmekte olan ülkelerde genç ve eğitimli iş gücünün arttığını kaydeden Leopold, bu durumun önümüzdeki yıllarda global iş gücü piyasasını tıpkı teknolojik değişimler kadar derinden etkileyeceğini tabir etti.
İŞ MODELLERİ ÇOK SÜRATLİ DEĞİŞİYOR
Teknolojik ve demografik gelişmelerin yanı sıra jeopolitik tansiyonlar, şirketlerin yüzde 34’ünü iş modellerini değiştirmeye zorlarken patronların yüzde 50’si ömür maliyetlerindeki artışın iş modellerini değiştireceğini belirtiyor.
1,6 KİŞİ İŞSİZ KALMAZ TEHLİKESİYLE KARŞI KARŞIYA
Ayrıca, yavaş büyümenin dünya genelinde 1,6 milyon kişinin işini kaybetmesine yol açacağı iddia ediliyor.
Leopold, “2030 yılına kadar, rastgele bir işte kullanılan tüm temel hünerlerin yaklaşık yüzde 40’ı farklı olacak. Bunun pratikteki manası şu; bugün hayalinizdeki işe hazırlanmak için eksiksiz bir 5 yıllık üniversite ya da mesleksel eğitim programına başlasanız bile mezun olduğunuzda, bu 5 yıllık ‘önceden planlanmış’ tahsilin birinci 2 yılı aslında yeniliğini yitirmiş olacak.” sözlerini kullandı.
Geleceğin mesleklerine insanları hazırlayacak marifetlerin iki ana kümede birleşeceğine işaret eden Leopold, teknoloji okuryazarlığı, yapay zeka, yazılım üzere teknoloji maharetleri ile yaratıcılık, empati, iş birliği, sorun çözme, esneklik, dayanıklılık üzere ferdî maharetlerin ehemmiyetine dikkati çekti.
MESLEKİ VE KÜLTÜREL TRANSFER AÇISINDAN KAYIPLAR
Meslekler, ekonomik bir paha taşımanın yanı sıra toplumların kültürel kimliğinin de bir modülü. Münasebetiyle, yapay zeka düşünsel mantığımızı etkilerken klasik mesleklerin yok olması, bir ömür biçiminin ve hafızanın kaybı olarak bedellendiriliyor.
Leopold, “Üretken yapay zekanın ortaya çıkmasıyla birlikte, kolektif bilgi ve tecrübeyle ilgi kurma biçimimizde bir değişiklik göreceğimizi ve esasen gördüğümüzü düşünüyorum.” dedi.
TARIM TEMEL OLMAYA DEVAM EDİYOR
Ayrıca nispeten az sayıda mesleğin yok olduğunu lakin her vakit dönüştüğünü vurgulayan Leopold, “Örneğin, ziraî çiftliğin şu anda yapılış formu 200 yıl evvel bu işi yapan biri için hayal bile edilemez olsa da bu meslek toplumlarımız ve ekonomilerimiz için temel olmaya devam ediyor.” diye konuştu.
News
