Sarp ve Sarpi’de akrabalık ilgileri 104 yıldır yaşatılıyor

Türkiye ile Gürcistan ortasındaki sonun 1921'de çizilmesiyle bölünerek "Sarp" ve "Sarpi" ismi verilen köylerde akrabalık münasebetleri, hududa karşın bir asrı aşkın müddettir yaşatılıyor.

Türkiye'nin Kafkaslar ve Orta Asya'ya açılan en kıymetli kara hudut kapılarından biri olan Sarp Hudut Kapısı'na da ismini veren Sarp köyü, Türkiye ile Gürcistan ortasındaki hududun 1921'de belirlenmesiyle ikiye ayrıldı.

SARP VE SARPİ

Köyün Türkiye topraklarında kalan yerleşim yerine "Sarp", Gürcistan topraklarında kalan kısmına ise "Sarpi" ismi verildi.

İçinde geçen dereye nazaran ikiye bölünen köyde tıpkı ailenin üyeleri iki farklı ülkede yaşamak zorunda kaldı.

104 YILLIK AKRABALIK BAĞLARI SÜRÜYOR

Yöre halkı, farklı ülkelerin vatandaşı olmalarına karşın 104 yıldır akrabalık ilgilerini ve kültürel bağlarını sürdürüyor.

Sarp köyü muhtarı Yalçın Çakır, 1921'de sonun çizilmesiyle köyün yarıdan ayrılarak bir kısmının o dönemki Sovyetler Birliği'ne, bir kısmının da Türkiye'ye verildiğini söyledi.

Köy sakinlerinin 1936'ya kadar "pasavan geçiş"lerle (komşu bölge hudutları içinde kısa periyodik dolanıma müsaade veren evrakla geçiş) birbiriyle görüştüğünü belirten Çakır, bu tarihten sonra sonun büsbütün kapandığını ve birinci derece akrabaların bile 1988'e kadar özel müsaadeler dışında birbiriyle görüşemediğini söz etti.

Bölgede yaşayanların yürüme uzaklığındaki köydeki akrabalarıyla uzun yıllar görüşemediğini lisana getiren Çakır, Sarp Hudut Kapısı'nın 1988'de açılmasıyla bağlantının tekrar başladığını kaydetti.

"ARAMIZDA NE KADAR HUDUT OLURSA OLSUN, GÖNÜLLERİMİZ BİR"

Gürcistan'da teyzesi ve kuzenlerinin yanı sıra babasının amcası ve halaları ile bu akrabalarının çocuklarının olduğunu belirten Çakır, "Akrabamız çok. Çakıroğlu sülalesinin üçte ikisi Gürcistan tarafında kalmış." dedi.

Bayram, düğün ve cenazelerde birbirlerine gidip geldiklerini anlatan Çakır, "Aramızda ne kadar hudut olursa olsun, gönüllerimiz bir. Orada bir cenaze varsa, o acıyı kendi evimizdeymiş üzere hissediyoruz." diye konuştu.

Çakır, hududa karşın akrabalık bağlarını muhafazaya uğraş ettiklerini, son yıllardaki evliliklerle de yeni bağların kurulduğunu kelamlarına ekledi.

"AKRABALIK İLGİLERİNİ KOPARMADIK"

Köy sakinlerinden Mükerrem Tuzcu da köyün ikiye bölünmesinden sonra halasının da ortalarında bulunduğu akrabalarının Sarpi köyünde kaldığını söyledi.

Köyün ortasından geçen derenin karşı tarafının Gürcistan'a ilişkin olduğunu belirten Tuzcu, oradaki akrabalarıyla bağlantı halinde olduklarını tabir etti.

Tuzcu, Sarp'ta yaşayanların yüzde 80'inin karşı köyde akrabası olduğunun altını çizerek, şöyle devam etti:

Halası, dayısı, teyzesi orada. Ben kapı açılır açılmaz akrabalarımı görmek için oğlumla Gürcistan'a gittim. Akrabalık münasebetlerini koparmadık. Çocuklarımı da teşvik ettim. Niçin koparalım ki? İstediğimiz vakit gidiyoruz. Bayramlaşmak için arayıp konuşacağım. Onlar da beni arar. Birinci derecede akrabalıklarımız var. Hududun kapalı olduğu vakit, halamı özel davetiye ile Kars üzerinden Türkiye'ye getirdim. Sarıldık, ağladık, hasret, hasret giderdik. Bir mühlet kaldı, sonra geri gönderdim. Halamın konutu buradan gözüküyor.

"GİTMESEK DE GİDEMESEK DE O KÖY BİZİM KÖYÜMÜZDÜ SONUÇTA"

Bayram Ali Özşahin de uzun yıllar akrabaların birbiriyle görüşemediğini, derin acılar yaşandığını söyledi.

Özşahin, "İnsanların yakınlarının yaşadığı köye parmağını uzatmasının bile cürüm olduğu bir devir yaşandı bu bölgede. Sonda büyümüş biri olarak bunu yaşadım. Sonun açılmasıyla tekrar görüşmeler, gidiş gelişler başladı. Şu an orada yaşayan halamın torunları var, kuzenlerim var. Onlarla görüşüyoruz." dedi.

Gürcistan'da kalan akrabalarını dedesinden ve öteki büyüklerinden dinleyerek büyüdüğünü söz eden Özşahin, "Görüşemediğimiz yıllarda oradaki meskenlerde kimlerin yaşadığını bilirdik. Onlar da bizim konutlarda kimlerin yaşadığını biliyor. Bir meskende cenaze olduğu vakit bakıyor, görüyor. Ağıtlarımız, ağlamalarımız duyulur. Ağlarken kimin öldüğünü anlıyorsun. Görüşemesek de bir kan bağımız vardı. Çok üzülüyorduk. Gitmesek de gidemesek de o köy bizim köyümüzdü sonuçta." diye konuştu.

"ÇOCUKLARIMI ORADAKİ AKRABALARIMLA TANIŞTIRDIM"

Zeki Çakır da yöre beşerinin bir periyot büyük hasretler yaşadığını lisana getirdi.

Derenin karşı yakasındaki akrabalarıyla 50 yılı aşkın mühlet görüşememelerine karşın büyüklerinin anlatımları sayesinde gönül bağlarının kopmadığını vurgulayan Çakır, Gürcistan'daki akrabalarının soyadının "Merakitse" olduğunu belirtti.

Çakır, evvelden "Ne vakit hudut açılacak, tanışabilecek miyiz?" diye merak ettiğini anlatarak, "Şimdi istediğimiz vakit gidip görüşüyoruz. Babamın amcasının çocukları var, onlarla konuşuyorum. Çocuklarımı oradaki akrabalarımla tanıştırdım." dedi.

"BİRBİRİMİZE BAĞLIYIZ, SONLAR AYIRSA BİLE GÖNÜLLER BİR"

Hasan Aytan ise hudutların çizilmesiyle babaannesi dışında tüm akrabalarının Gürcistan'da kaldığını söyledi.

Akrabalarıyla çok sık olmasa da görüştüğünü tabir eden Aytan, "Akrabalığımızı unutmamamız hoş bir şey. Ben de devam ettiriyorum. Cenazede, düğünde birbirimizi yalnız bırakmayız. Ortamızda hudut olsa bile akrabalarımızla birbirimizi bırakmamıza imkan yok. Birbirimize bağlıyız, hudutlar ayırsa bile gönüller bir." diye konuştu.