Rekabet Kurumu: Algoritmalarla belirlenen fiyatları yapay zeka ile denetleyeceğiz
Rekabet Kurumu Lideri Birol Küle, dijitalleşen piyasalarda şirketlerin fiyatları artık algoritmalarla belirlediğini, bu durumun rekabet ihlallerini daha görünmez ve otomatik hale getirdiğini belirterek “Yapay zekâ dayanaklı kontrol sistemleri kurmayı planlıyoruz.” dedi.
"ARTIK FİYATLARI ALGORİTMALAR SABİTLİYOR"
Küle, kimi firmaların rekabet kurallarını algoritmalar aracılığıyla ihlal ettiğini vurgulayarak, şu tabirleri kullandı:
Şirketler artık fiyatları otomatik yazılımlarla belirliyor. Bu algoritmalar, rakiplerin fiyatlarına anında ahenk sağlayarak fiyat sabitleme üzere yasadışı uygulamaları tabiatıyla gerçekleştirebiliyor. Klasik kontrol araçları bu yapıları tespit etmekte yetersiz kalıyor. Bu nedenle yapay zekâya dayalı yeni kontrol sistemleri geliştiriyoruz.
"CEZADAN ÇOK DÜZENLEYİCİ KİMLİĞİMİZLE ANILMAK İSTİYORUZ"
Rekabet kurumlarının asli vazifesinin piyasadaki aksaklıkları ortadan kaldırmak ve pazara girişteki pürüzleri azaltmak olduğunu vurgulayan Küle, kestikleri milyarlarca liralık cezaların ötesinde, rekabeti artırıcı yapısal tedbirlerle iktisada daha büyük katkı sağladıklarını söyledi:
Biz Rekabet Kurumu olarak yalnızca ceza kesen bir otorite değil, piyasa işleyişini güzelleştiren bir düzenleyici aktör olmak istiyoruz. Gerçek katkı, cezadan değil, rekabet ortamının sağlanmasından gelir.
FRITO LAY'E VERİLEN 1,4 MİLYAR LİRALIK CEZA
Küle, bu yıl verdikleri değerli kararlardan birinin, klasik satış noktalarında fiili münhasırlık uygulayan Frito Lay’e yönelik olduğunu hatırlattı. Firma, bakkal ve büfelerde rakip eserlere alan bırakmadığı gerekçesiyle 1,4 milyar liralık cezaya çarptırıldı:
200 metrekarenin altındaki satış noktalarında stantların bir kısmının rakiplere ayrılması ve Frito Lay'in bu alanları kullanmaması tarafında bağlayıcı karar aldık. Misal kararları daha evvel gazlı içecek, dondurma, akaryakıt ve medya bölümlerinde de verdik.
TOFAŞ/STELLANIS KARARI, KURUM TARİHİNDE BİR İLK
Bu karar, kurum tarihinde birinci sefer ekonomik kaidelere bağlanan bir birleşme iznidir. Statik tahlillerin ötesine geçip rekabetin dinamik tesirlerini dikkate alıyoruz. Bu adımın otomotiv dalında olduğu kadar yan endüstride de olumlu tesirler yaratmasını bekliyoruz.
30'DAN FAZLA SORUŞTURMA YÜRÜTÜLÜYOR
Rekabet Kurumu’nun hâlihazırda 30’dan fazla etkin soruşturma yürüttüğünü belirten Küle, ortalarında Apple, Google, Netflix, Visa/MasterCard, Sahibinden.com, Meslek.net, Mars Sinema, Med İmal ve Ay Üretim üzere şirketlerin de yer aldığı çok sayıda dijital ve klâsik kesimin mercek altına alındığını söyledi.
Ayrıca tohum, enzim, kimya, ilaç, lastik, elektronik eşya, hazır beton, çimento üzere alanlarda da geniş çaplı incelemeler sürüyor. Taşınabilir ekosistemler, kırmızı et, liman hizmetleri, konteyner nakliyatı, reklamcılık ve otomotiv dallarında ise kapsamlı dal tahlilleri yapılıyor.
"KÜRESEL TEKELLERLE UĞRAŞ İÇİN ULUSLARARASI İŞ BİRLİĞİ ŞART"
Küle, bilgi, algoritma ve ağ tesiri üzere avantajlara sahip global teknoloji devlerinin, pazarlarda kolay kolay hâkimiyet kurabildiğini söz etti:
Google, Amazon, Meta üzere şirketler, sahip oldukları bilgiyle pazara otomatikman hükmediyor. Bu firmaların yıllık cirosu, birçok ülkenin bütçesini aşmış durumda. Artık yalnızca ulusal değil, uluslararası ölçekte iş birliği koşul.
"HAKİM DURUMU BERBATA KULLANMAYA ODAKLANACAĞIZ"
Gelecek devirde, pazar gücünü berbata kullanma evraklarına daha fazla kaynak ayıracaklarını açıklayan Küle, dijitalleşme ile birlikte pazar hâkimiyetinin daha sinsi ve tespit edilmesi güç hale geldiğine dikkat çekti:
Birçok kesimde büyük oyuncular, satın almalarla pazarı tekelleştiriyor. Bu da rekabetin bozulmasına ve tüketici seçeneklerinin azalmasına neden oluyor. Rekabet kontrolü, ekonomik istikrarın temel ögelerinden biri haline geldi.