10 soruda Türkiye’nin birinci İklim Kanunu’nun merak edilenleri

İklim değişikliği, insanlığın karşı karşıya olduğu en büyük global tehditlerden biri olarak öne çıkıyor.

Türkiye, bu tehdide karşı kararlı adımlar atarak sürdürülebilir bir gelecek için birinci somut yasal adımı attı....

Türkiye’nin ilk İklim Kanunu maddeleşti.

İklim değişikliğiyle çabayı yasal altyapıya kavuşturacak olan düzenlemeyle, 2053 net sıfır emisyon gayesinin gerçekleştirilmesi, sera gazı emisyonlarının azaltılması kapsamında bakanlıklara, Ulusal Katkı Beyanı ve strateji dokümanlarındaki hareketler çerçevesinde sorumluluklar verilecek.

YASANIN MERAK EDİLENLERİ

Yerel İklim Değişikliği Aksiyon planları hazırlanacak. Bu hareket planlarında yerinden idare unsuru dikkate alınarak gereksinimler ve riskler belirlenecek.

AA muhabirinin derlediği bilgilere nazaran, kanun ile hayata geçirilecek yeni düzenlemelerle ilgili 10 soru ve karşılıkları şöyle:

1- İklim değişikliğiyle gayrette hangi adımlar atılacak?

İlgili kamu kurum ve kuruluşları tarafından iklim değişikliğinin ekosistemlere ve biyolojik çeşitliliğe tesirlerinin azaltılması ve sürdürülebilir ekosistem idaresi için önlemler alınacak, denizel ve karasal korunan alanların koruması sağlanarak korunan alanların niteliği ve oranı yükseltilecek, iklim değişikliğinden etkilenen yahut etkilenmesi beklenen alanlarda arazi tahribatının dengelenmesi sağlanacak.

Çölleşme ve erozyonla uğraş ile ağaçlandırma ve toprak koruma kapsamında orman dışı alanlarda oluşturulan yutak alanların, net sıfır emisyon amacı doğrultusunda sürdürülebilir idaresi sağlanacak.

2 - Sera gazı emisyonlarının azaltılması için neler yapılacak?

Sera gazı emisyonları, Ulusal Katkı Beyanı, net sıfır emisyon gayesi ve İklim Değişikliği Başkanlığı tarafından yayımlanan yahut güncellenen strateji ve aksiyon planları doğrultusunda azaltılacak.

Ulusal Katkı Beyanında sektörel bazda belirtilen sera gazı emisyonlarının azaltımı faaliyetleri, ilgili kurum ve kuruluşlara mevzuatla verilen misyon ve sorumluluklar dahilinde gerçekleştirilecek.

3 - İklim değişikliğine ait aksiyon ve strateji planları nasıl hazırlanacak?

İklim değişikliği strateji ve hareket planları, sera gazı emisyonlarının azaltımı ve iklim değişikliğine ahenk faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi maksadıyla İklim Değişikliği Başkanlığı uyumunda, ilgili kurum ve kuruluşların işbirliği ile dönemsel olarak ulusal ölçekte hazırlanacak.

4 - Vilayetlerde hangi çalışmalar hayata geçirilecek?

İlin koşullarına uygun olarak strateji, aksiyon ve uygulama alanlarını belirlemek ve bunların uygulanmasını sağlamak üzere her vilayette vali başkanlığında, ilgili kurum ve kuruluşların varsa vilayet yahut bölge teşkilat temsilcileri ile lokal idarelerin temsilcilerinden oluşan Vilayet İklim Değişikliği Koordinasyon Kurulu kurulacak.

Kurulun sekretaryasını Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı taşra teşkilatı yürütecek, heyetin çalışma tarz ve temelleri Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca belirlenecek.

5 - İklim değişikliğiyle çabada yatırımlar ve finansal kaynaklar için neler yapılacak?

Kurum ve kuruluşlarca iklim değişikliği ile çaba maksadıyla yapılacak faaliyetler ve yatırımlar için iklim finansmanı ve iklim değişikliğiyle gayret teşviki kaynaklarının geliştirilmesi, kullanılması, sigorta araçlarının geliştirilmesi, yeşil ve sürdürülebilir sermaye piyasası araçlarının, banka finansmanının ve öteki finansman araçlarının teşvik edilmesi temel olacak.

İklim Değişikliği Başkanlığı, ulusal, sektörel ve tematik raporlar hazırlayacak, finansal kaynakları iklim değişikliğiyle çaba yatırımlarına yönlendirmeyi kolaylaştırmak üzere iklim değişikliği teşvik düzenekleri geliştirecek, Türkiye Yeşil Taksonomisini kuracak ve yürütecek.

6 - Emisyon Ticaret Sistemi nasıl kurulacak?

Emisyon Ticaret Sistemi (ETS), İklim Değişikliği Başkanlığı tarafından kurulacak, ulusal tahsisat planlaması hazırlanacak ve tahsisatların dağıtımı yapılacak.

Bu kapsamda esneklik sistemleri ile piyasa istikrar düzenekleri da geliştirilebilecek. Piyasa işletmecisi ETS piyasasını işletecek.

7 - Sera gazı emisyonlarına neden olan işletmeler için hangi sistem uygulanacak?

Doğrudan sera gazı emisyonlarına neden olan faaliyetleri yürüten işletmelerin, bu faaliyetleri gerçekleştirebilmek için İklim Değişikliği Başkanlığından "sera gazı emisyon izni" alması mecburî olacak.

Sera gazı emisyon müsaadesinin geçerlilik mühleti içerisinde tesisin niteliğinde yahut işleyişinde gerçekleşen değişiklikler ile sera gazı emisyon müsaadesi sahibi gerçek yahut hukuksal şahıslarda meydana gelecek değişiklikler sonucunda sera gazı emisyon müsaadesi İklim Değişikliği Başkanlığı tarafından güncellenecek yahut iptal edilecek.

8 - Ozon katmanını incelten husus kullananlar için yaptırımlar ne olacak?

Ozon katmanını incelten unsurları kullanan, ithal eden, ticaretini yapan ve piyasaya arz edenlere 2,5 milyon lira, bu unsurları içeren eserlere yahut ekipmana bakım, tamir ve servis gayeli hizmet veren gerçek ve hükmî bireylere 250 bin lira, bu hususları içeren eserlerin yahut ekipmanın etiketlenmesi kararlarına uymayanlara 120 bin lira idari para cezası verilecek.

9 - Sera gazı emisyonuna ve florlu sera gazına ait yasaklara uymayanlara hangi cezalar verilecek?

Sera gazı emisyonlarının takibine ait yasaklara yahut sınırlamalara muhalif olarak doğrulanmış sera gazı emisyonu raporunu müddeti içerisinde sunmayanlara, 500 bin liradan 5 milyon liraya kadar idari para cezası uygulanacak.

Florlu sera gazlarına ait metot ve temellere, yasaklara yahut sınırlamalara karşıt olarak, florlu sera gazlarını kullanan, ticaretini yapan ve piyasaya arz edenlere, 2,5 milyon lira idari para cezası uygulanacak ve 3 aydan 6 aya kadar Hidroflorokarbon Denetim Dokümanı verilmeyecek.

10 - Yeni uygulamalarla ilgili planlama ve uyarlama mühleti ne kadar olacak?

Mevzuata ve planlama araçlarına ait hazırlama ve uyarlama yükümlülükleri ilgili kurum ve kuruluşlarca en geç 31 Aralık 2027 tarihine kadar yerine getirilecek. Cumhurbaşkanı, bu süreyi bir yıla kadar uzatmaya yetkili olacak.

Yerel iklim değişikliği aksiyon planları, en geç 31 Aralık 2027'ye kadar hazırlanacak. Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, bu süreyi bir yıla kadar uzatabilecek.