Yapay zeka yatırımları güç yatırımlarını geride bıraktı
Uluslararası Güç Ajansı'nın (IEA) bu yıl 10'uncusunu yayınladığı Dünya Güç Yatırımları raporundan derlenen bilgilere nazaran, güç kesiminde maliyetlerin yükselmesi ve siyaset belirsizlikleri yatırım kararlarını etkilerken sermaye, daha çok yapay zeka odaklı projelere yönelmeye başladı.
Şirketlerin güç AR-GE harcamaları ise 2020'den bu yana en düşük büyüme oranını gösterdi.
Risk sermayesi yatırımları 2024'te 8 milyar dolar azaldı.
YAPAY ZEKA 84 MİLYAR DOLARLIK YATIRIM TOPLADI
Yüksek faiz oranları, inovatif şirketlerde öz sermaye yatırımını daha az alımlı hale getirdi.
Yavaşlamayan bir başka alan ise yapay zeka oldu.
Yapay zeka 2024'te, güçle ilgili risk sermayesi yatırımlarının yaklaşık 3 katına denk gelen 84 milyar dolarlık yatırım topladı.
Yapay zekaya olan ilgi, güç sistemi optimizasyonu ve güç inovasyonu için fırsatları da beraberinde getirdi.
ÇİNLİ ŞİRKETLERİN GLOBAL AR-GE HİSSESİ AVRUPA'YI GEÇTİ
Rapora nazaran, 2025 prestijiyle, merkezi Çin'de bulunan şirketler, global kurumsal güç AR-GE harcamalarında en büyük hisseye sahip hale geldi.
Çinli firmaların hissesi 2015'te yüzde 16 iken, 2025'te yüzde 38'e yükseldi.
Bu oranla ülkedeki şirketler, yüzde 27 ile 2. sırada gelen Avrupalı firmaların önüne geçti.
ENERJİ BÜTÇESİ EN YÜKSEK ŞİRKETLER LİSTESİ 2024'TE DEĞİŞTİ
Çin'de kamu ve özel kesim ortasındaki sonların daha bilinmeyen olması, güçle ilgili inovasyonlarda kamu ve özel AR-GE harcamalarının ahenk içinde yürütülmesine imkan sağlarken, Çin'in pak güç üretim zincirlerinde rekabet avantajı elde etmesine katkı sundu.
2015'te güç AR-GE bütçesi en yüksek 20 şirket ortasında çoğunlukla ABD ve Avrupa merkezli otomotiv ve petrol-gaz şirketleri bulunuyordu.
O devirdeki istisnalar sırf Çin Devlet Elektrik Şebekesi (State Grid) ve PetroChina idi.
Ancak 2024'e gelindiğinde bu listede dikkate bedel değişiklikler yaşandı.
ÇOK SAYIDA ÇİNLİ FİRMA LİSTEYE GİRDİ
Çinli saf batarya üreticisi CATL listeye girdi, elektrikli araç odaklı 2 üretici olan BYD ve Tesla listeye dahil oldu.
Elektrifikasyon için ekipman tedarik etmeye odaklanan Denso, Schneider Electric ve Robert Bosch üzere firmalar da listede yer aldı.
İlk 20'de kalan petrol ve gaz şirketleri ise Petrochina, Sinopec ve Saudi Aramco oldu.
Bu gelişmeler, Çinli firmaların güç teknolojileri alanında artan global tesirini ve bilhassa pak güç alanındaki rekabetçi pozisyonunu gözler önüne seriyor.
ENERJİ AR-GE ALANINDA YALNIZCA YÜZDE 1 BÜYÜME YAŞANDI
Şirketlerin güç teknolojilerine yönelik AR-GE harcamaları, 2024'te bariz formda yavaşladı.
Kurumsal güç AR-GE harcamaları, sadece yüzde 1 oranında artarak son 10 yılın en düşük düzeylerinden birine geriledi.
Bu düşük büyüme, Kovid 19 salgınının tesirli olduğu 2020 hariç tutulduğunda, kaydedilen en zayıf performans oldu.
BAZI ETKENLER RİSKLİ PROJELERE KARŞI ÇEKİMSER TAVRA SEBEP OLUYOR
Raporda, batarya, kömür, nükleer güç, yenilenebilir güç ve termik santral ekipmanları üzere kilit alanlarda faaliyet gösteren firmaların AR-GE yatırımlarını azalttığına dikkat çekildi.
Yüksek sermaye maliyetleri ve meçhul piyasa şartlarının, uzun vadeli ve riskli projelere yönelik iştahı düşürdüğü belirtiliyor.
Bu durum, bilhassa global pak güç dönüşümünün sürat kazanması gereken bir periyotta, özel dalın AR-GE motivasyonunda önemli bir kırılma yaşandığını gösteriyor ve güç dönüşümünün seyrinin, artık sırf kaynaklara değil, inovasyona yönelen sermayenin rotasına da bağlı olduğuna işaret ediyor.